Kullanım sırasında işe yaramayan enerji reaktif enerji olarak adlandırılır. Reaktif enerjinin işe yaramaması faydasız olduğu mânâsına gelmemektedir. Eğer reaktif enerji olmazsa, elektrikli alıcıların hiçbirinin çalışması mümkün olmazdı. Bu duruma bir örnek vermek gerekirse; arabanın çalışması için marşa basılması gerekir. Eğer araba marş yapmazsa çalışmayacaktır. Bu örnek, reaktif enerji nedir anlamamız için açıklayıcı bir örnektir.
Böylece reaktif enerji faydasız olmadığını ve gerektiği yerlerde işe yaradığı anlaşılabilir. Bu yüzden mümkün olduğunca çok reaktif enerjiden faydalanmamız gerekir. Reaktif enerjiyi iki başlık altında inceleyebiliriz:
Bobinli alıcılardan kaynaklanan endüktif enerji ve yeraltı kabloları, kondansatör ve UPS gibi alıcılardan kaynaklanan kapasitif enerji. Aynı oranda endüktif ve kapasitif enerjinin üst üste eklenmesi halinde reaktif enerji ortadan kalkmaktadır.
Endüktif Enerji / Reaktif Enerji Nedir
Elektrik devresi kapsamında genel olarak üretim ve hizmet amaçlı kullanılan enerji yüklerinin hemen alt kısmında faz kayması dediğimiz ve bobin etkisi olarak da adlandırılan durumun gerçekleşmesi yüzünden endüktif enerji ortaya çıkar. Devre üzerindeki gerilim fazının akım fazının gerisinde kalması, endüktif enerji yüzünden faz kayması yaşanması nedeniyle olmaktadır. Yükün aşırı bobin etkisi yapması nedeniyle oluşan bu durumun normal seviyelere çekilebilmesi için elektrik devresine sonradan kapasitörler dahil edilmektedir. Bunun elektrik faturalarında cezaya dönüşmemesi için kompanzasyon pano sistemleri kullanılmaktadır.
Kapasitif Enerji / Reaktif Enerji Nedir
Elektrik devresinde bulunan üretim ve hizmet amaçlı kullanılan enerji yüklerinin yol açtığı kapasitif etkiler yüzünden çoğu zaman devrede faz kayması oluşur ve bu durum reaktif güç meydana getirir. Sistem dahilindeki aşırı akım fazının bu sebeple gerilim fazlanın gerisinde kalması yüzünden yaşanan güç kaybı reaktif enerjiyi oluşturmaktadır. Devre üzerindeki aşırı enerjide görülen kapasitif enerji yoğunluğu nedeniyle görülen faz kayması kompanzasyon panoları üzerinde bulunan ve sonradan eklenen paralel bobinler kullanılarak düzeltilir. Kompanzasyon pano sistemine sonradan dahil edilen bobinlerle anahtarlama yapılır ve böylece bobinler devreye girer. Bu sayede devrede bulunan kapasitif enerji fark reaktif enerji olarak kabul edilebilecek seviyeye gelir ve oranlarda azalma gözükür.
Kompanzasyon Panosu
Kompanzasyon, gerilim ve akım arasında bulunan mevcut faz farkının en ideal seviyeye getirilmesini ve sistemi olumsuz etkilemekte olan reaktif güçlerin mümkün olan açıda sıfıra yaklaştırılması olayına verilen addır. Böylece güç faktörünün düzeltilmesi sağlanır. Enerji şebekesinin ve enerji iletim hatlarının boş yere gereksiz enerji yüklenmesine yol açan ve enerji kaybı yaşanmasına sağlayan reaktif güç, böylece mümkün olan en düşük seviyeye çekilir. Bu işlemleri sağlamak için ve istenilen sonucu elde etmek için kompanzasyon panosu kullanılır.
Reaktif gücün engellenmesinde bu yüzden Kompanzasyon panoları kullanılmaktadır. Bu panolar içerisinde yer alan kondansatörler belirli durumlarda ve kademelerde duruma göre devreye girmekte veya devreden çıkmaktadır. Kompanzasyon panosu reaktif gücün ideal limit değerlerde tutulması için kullanılmakta olup; şubedeki reaktif güç seviyesinin sürekli takibinin sağlanması ve şebekenin izlenmesi için kullanılmaktadır.
Reaktif Enerji nin Zararları
Endüktif ve kapasitif enerji yüklerinin bulunduğu yerlerde, şebeke üzerinden normalden fazla miktarda reaktif güç çekildiğinde, çekilen bu enerji bir süre depolandıktan sonra tekrar şebekeye iade edilmektedir. Bu durum şebeke gerilimi ve enerji arasında yaşanan reaktif enerji alışverişini sürekli olarak yapılmasını sağlamaktadır. Enerji yüklerinin fazla olduğu kamu binası ya da endüstri ortamları gibi yerlerde reaktif enerji, ortaya çıkması istenmeyen bir enerjidir.
Çünkü reaktif enerji seviyesinin belli bir limiti açması elektrik faturasında ceza olarak dönmektedir. Bu yüzden enerji takibi yazılımı ve diğer ilgili teknolojiler kullanılarak kompanzasyon panosu sistemi kurulmalı ve aktif olarak kullanılan kondansatörlerin değiştirilmesi gerekmektedir. Aynı zamanda kompanzasyon kapasitesinin arttırılması da aktif olarak kullanılan yöntemler arasında yer almaktadır. Böylece reaktif enerjinin zararları reaktif bedel adı altında elektrik faturalarını bir ceza ödenmesinin engellenmesi sağlanır.
Teklif Almak İçin Tıklayın…
